De wijk noord-west is in de jaren ’50 ontstaan als gevolg van een fusie tussen de stad Utrecht en het kastelenomgevingsgebied Zuilen dat reeds sinds de 7e eeuw in de geschiedenis vermeld staat als vestigingsplaats van enkele landschappelijke elementen die zichtbaar zijn vanaf grootten afstand.
Pijlsweerd
Pijlsweerd is voor een groot deel in de jaren 50 tot en met 70 van de twintigste eeuw gebouwd. Er is ook wel oudere bebouwing te vinden. Een kenmerk van de buurt is de combinatie van vooral kleine woningbouw en grote kantoren en onderwijsinstellingen langs de hoofdas Oudenoord. Het Noordse Park is het enige groen in de wijk. De besta
nde woningbouw is voor een groot deel particulier met voor een deel sociale woningbouw rond het Noordse Park. Aan de Vechtzijde is het nieuwe gebouw Zijdebalen gebouwd met veel gestapelde appartementen. De oude Lubrofabriek is blijven staan en krijgt een nieuwe bestemming. Langs de Oudenoord krijgen voormalige kantoren en onderwijsgebouwen ook een nieuwe bestemming of worden vervangen door woningbouw.
De grenzen van Pijlsweerd zijn: de Vecht en de spoorlijn.
Ondiep
Ondiep bestaat uit veel volkswoningbouw. De buurt was daarmee de eerste in Utrecht waar zoveel volkswoningen zijn gebouwd in de jaren 20 en 30 van de twintigste eeuw. Ook is er nog (een rand) volkswoningbouw te vinden uit de jaren 50. Ondiep maakt sinds de jaren 90 op grote schaal vernieuwing door. Een deel van de sociale woningbouw is vervangen door koopwoningen. De nieuwbouw sluit deels aan op het bestaande karakter van de kleine eengezinswoningen. Daarnaast bestaat de nieuwbouw uit (hogere) appartementenblokken. Het enige groen in de wijk zijn de sportvelden in het noordwesten.
De grenzen van Ondiep zijn: de Vecht, Omloop/Ahornstraat, Marnixlaan en de Amsterdamsestraatweg.
2e Daalsedijk/Amsterdamsestraatweg/Bloemenbuurt
De omgeving van de 2e Daalsedijk, Egelantierstraat en Mariëndaalstraat is onderdeel van de Bloemenbuurt. De gebouwen bestaan voor een groot deel uit arbeiderswoningen uit eind negentiende en begin twintigste eeuw. De straten zijn smal en een groot oppervlakte is betegeld. Er zijn vooral particuliere woningen te vinden met ook sociale woningbouw aan de kant van het viaduct (Mitros) en de Josephlaan (Portaal).
Op dit moment (2022) wordt het nieuwe woongebied ‘Wisselspoor’ gebouwd op het oude spoorterrein. Het spoorwegerfgoed blijft bewaard en krijgt een nieuwe bestemming. Kleine parkjes zorgen hier voor extra ruimte met openbaar groen.
De Amsterdamsestraatweg deelt de buurt in tweeën en is als sinds vroeger een belangrijke winkelstraat voor de buurt. Ook is in de buurt het winkelcentrum De Plantage te vinden. Het hele gebied ligt tussen de Spoordijk en station Zuilen en de Royaard van de Hamkade aan de ene kant. En het spoorviaduct van de Amsterdamsestraatweg en de kruising Josephlaan aan de andere kant.
Zuilen
Zuilen is een verzameling van buurten uit verschillende perioden van de twintigste eeuw, aan elkaar geregen door de wegenstructuur uit de jaren 20: Van Egmond- en van Hoornekade, Van Tuylkade – Bernhardlaan- Norbruislaan (aangelegd volgens het Plan Berlage 1920). Naast deze wegen is de Amsterdamsestraatweg een belangrijke as. Zuilen kan worden onderverdeeld in west (vooral vooroorlogs), oost (met name naoorlogs) en noord (nieuwbouw en sportvelden).
De grenzen van Zuilen zijn: de Vecht, Marnixlaan, de spoorlijn en het Amsterdam-Rijnkanaal.
Zuilen-West
(tussen het Amsterdam-Rijnkanaal, Marnixlaan, Van Hoornekade, Norbruislaan en Van Heukelomlaan)
De bebouwing komt voor een belangrijk deel uit de eerste helft van de twintigste eeuw en bestaat uit vooral (particuliere) eengezins- en boven- en benedenwoningen. Elinkwijk en de buurt rondom de De Lessepsstraat zijn vanwege hun bijzondere ‘tuinstad’-karakter aangewezen als Rijksbeschermde stadsgezichten. Het Julianapark heeft als grootste park in Zuilen betekenis voor de gehele wijk, het groen van de Van Heukelomlob is vooral voor de directe omgeving. Het eerdere Demkaterrein is in de jaren 80 en 90 een gemengd bedrijventerrein geworden.
Het merendeel van de woningen is particulier bezit, met uitzondering van de sociale woningbouw van de Geuzenbuurt (Van Egmond- en van Hoornekade) en de De Lessepsbuurt. De huizen van de De Lessepsbuurt worden sinds enkele jaren bij mutatie verkocht.
Zuilen-Oost
(tussen de Vecht, Marnixlaan, Van Hoornekade en Norbruislaan)
De bebouwing komt voor een belangrijk deel uit de naoorlogse jaren, maar sinds de jaren 90 van de vorige eeuw is er op diverse plekken nieuwbouw gekomen. Dit betekent dat er nu zeer verschillende bebouwing is, van luxe villa’s aan de Vecht tot jaren 60 portiekflats. Het groen is vooral aanwezig langs de Vecht met het Vechtplantsoen. Het winkelcentrum Rokade behoort bij de vernieuwing van Schaakwijk en vormt een belangrijke winkelplaats. Het Vorstelijk Complex waar eerder 2 scholen in zaten heeft nu een andere bestemming. Het is nu een belangrijke culturele ontmoetingsplaats.
Zuilen-Noordoost
(tussen de Vecht Van Heukelomlaan, Amsterdamsestraatweg en Zuilenselaan)
Het gebied bevat een mix aan functies zoals wonen, recreatie en sport. Het woongebied bestaat deels uit woningen uit de jaren 30, maar het merendeel zijn woningen en appartementen van na 2000. Een belangrijk deel van het gebied is in gebruik als sportterrein, die doorlopen op grond van buurgemeente Maarssen. Een kenmerk is ook de herkenbaarheid van de Vecht-historie in dit deel in een oude buitenplaats (Parel aan de Vecht) en het rijksmonumentale Tournooiveld met zicht op Slot Zuilen.